نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش

پیشرفت های اخیر در صنعت رایانه و اطلاع رسانی و ظهور شبکه های اطلاع رسانی محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی و به ویژه اینترنت، چندرسانه ای ها، فناوری ارتباطی و روش های جدید را پیش روی طراحان، برنامه ریزان و مدیران و مجریان برنامه های آموزشی قرار داده است . نفوذ فناوری اطلاعاتی به مراکز آموزشی (از مدارس تا دانشگاه ها) و حتی منازل، روابط ساده معلمی و شاگردی را به طور کلی دگرگون ساخته است . به این ترتیب، الگوهای سنتی یادگیری متحول شده اند و کاربران با حجم گسترده ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند . در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه ارتباط از راه دور، در حال ایجاد و راه اندازی دانشگاه ها و کلاس های مجازی نظام های سنتی خود هستند.

پیشرفت های اخیر در صنعت رایانه و اطلاع رسانی و ظهور شبکه های اطلاع رسانی محلی، ملی، منطقه ای و بین المللی و به ویژه اینترنت، چندرسانه ای ها، فناوری ارتباطی و روش های جدید را پیش روی طراحان، برنامه ریزان و مدیران و مجریان برنامه های آموزشی قرار داده است . نفوذ فناوری اطلاعاتی به مراکز آموزشی (از مدارس تا دانشگاه ها) و حتی منازل، روابط ساده معلمی و شاگردی را به طور کلی دگرگون ساخته است . به این ترتیب، الگوهای سنتی یادگیری متحول شده اند و کاربران با حجم گسترده ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند . در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه ارتباط از راه دور، در حال ایجاد و راه اندازی دانشگاه ها و کلاس های مجازی نظام های سنتی خود هستند.
ایران با داشتن 7/18 میلیون دانش آموز، 8/4 میلیون جمعیت پشت کنکوری و 2/8 میلیون نفر کودکی که هنوز به مدرسه راه نیافته اند به عنوان یکی از جوان ترین کشورهای دنیا نیازمند آموزش است . بدیهی است که این آمار هیچ استدلالی را نیاز ندارد تا اهمیت آموزش در کشور را بیان کند . برخی کارشناسان معتقدند که نظام آموزشی در کشور با هزینه های فراوان پایه ای سست را بنا نهاده و با چنین سرمایه گذاری کماکان آموزش عالی کشور قادر نیست بیش از ده درصد علاقه مندان به آموزش را بپذیرد . لذا با در نظر گرفتن محدودیت ها و مشکلات فعلی نظام آموزش عالی به نظر می رسد بهترین سرمایه گذاری در آموزش عالی، انتخاب آموزش مجازی باشد چون می تواند کوتاه ترین و موثرترین راه برای آموزش عالی کشور باشد.
در آموزش مجازی که با عناوین متعددی از جمله «Learning-e»،«training-e»،«education - e » و...خوانده می شود، هدف تبدیل آموزش سنتی به آموزش مجازی نیست . بلکه آ موزش های تخصصی با شیوه های مدرن است . شعار آموزش مجازی، آموزش برای همه کس و در همه سنین و همه جا است.
.تاریخچه
تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدسه ای و علمی به دهه 1960 برمی گردد . گرچه هدف اصلی طرح آرپانت ایجاد شبکه ای برای تبادل اطلاعات نظامی و حفاظت ایالات متحده آمریکا از تبعات جنگ سرد با شوروی سابق بود ولی در عین حال از آنجایی که سه مرکز از چهار مرکزی که برای راه اندازی شبکه آرپانت در نظر گرفته بودند دانشگاه های آمریکا بودند لذا شبکه های رایانه ای از همان ابتدا در مسیر آموزش های مدرسه ای رشد کردند . و از اوایل دهه 70 با به ثمر نشستن این طرح، تبادل اطلاعات و داده های علمی نیز بین مراکز مدرسه های آمریکا شروع شده است . البته آموزش الکترونیکی به شکل امروزی و در این گستره کاربرد در اوایل دهه 1990 با ظهور شبکه جهانی اینترنت شکل گرفت و با توجه به قابلیت های بسیار زیاد وب آموزش الکترونیکی به سرعت رشد کرد و امروز جایگاه خود را در ساختار آموزشی بسیاری از کشورها تثبیت کرده است.
در ایران دانشگاه های مجازی سابقه ای سه یا چهار ساله دارند و از اوایل سال 1380 هم در بخش های خصوصی در قالب موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، اقدامات مطلوبی صورت گرفته است . از دانشگاه هایی که دوره های مجازی راه اندازی کرده اند می توان به دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه شیراز اشاره کرد . دانشگاه علم و صنعت ایران، امسال برای اولین بار اقدام به راه اندازی دوره های مجازی در سه رشته و با ظرفیت 1000 دانشجو کرده است . در این دانشگاه ها، عمده فعالیت های آموزشی از قبیل ثبت نام، انتخاب واحد، دریافت مطالب درسی، مذاکره با استاد از طریق شبکه های کامپیوتری اجرا می گردد و در برخی موارد کلاس های رفع اشکال و برخی کلاس های آزمایشگاهی به صورت حضوری ولی با زمان بندی مناسب اجرا می شود.
.مزایای آموزش مجازی
آموزش مجازی با رهایی از محدودیت های زمانی و مکانی دارای مزایای بسیاری است به نحوی که استفاده از آن به اثربخشی بیشتر آموزش مخاطبان کمک خواهد کرد . برخی از مهمترین دستاوردهای آموزش مجازی به این شرح است:
- امکان ارائه دروس در محیط چندرسانه ای به صورت تصویر، متن، انیمیشن و غیره که نتیجتا منجر به افزایش کیفیت یادگیری و آموخته های دانش آموزان و دانشجویان خواهد شد.
- سهولت دسترسی به حجم بسیار بالایی از اطلاعات و دانش های موجود در جهان در هر زمان و مکانی.
- دسترسی سریع و به موقع به اطلاعات در زمان بسیار اندک و صرفه جویی در زمان از جمله مزایای این روش است . به ویژه در شهرهای بزرگ که ایاب و ذهاب تا دانشگاه ، مدت زمان زیادی طول می کشد